(Cadn.com.vn) - Nhà của bà Ksor HTruên và Amí Rút (xã   Phú Cần,  H. Krông Pa, Gia Lai) chỉ cách nhau vài bước chân, lại là thông gia, nhưng kể từ ngày hai gia đình xảy ra mâu thuẫn và nghi ngờ bỏ đồ thuốc độc, qua phân xử của làng, đến gần 10 phiên hòa giải của chính quyền, vụ án “độc” này vẫn đang rơi vào bế tắc.

Vụ việc xuất phát từ việc Ksor HNin (con gái bà Ksor HTruên) và Nay Kon (con trai Amí Rút) bỏ nhau. Lý do chỉ vì lời ăn tiếng nói không làm cho nhau “ưng cái bụng”. Chẳng là, sau khi hai người tổ chức lễ cưới, gia đình hai bên cho Ksor HNin - Nay Kon ra ở riêng. Vợ chồng HNin - Nay Kon trồng một rẫy mỳ bên cạnh rẫy mỳ của Amí Rút. Đến vụ thu hoạch, Ksor HNin bảo chồng thu hoạch luôn rẫy mì Amí Rút. Khốn nỗi, khi bán mì của hai nhà xong, Ksor HNin không đưa tiền lại cho bên nhà chồng, cũng chẳng nói một tiếng mà tự ý cầm hết đi mua phân bón. Đợi mãi không thấy con dâu đưa tiền về, Amí Rút “nhắn” Nay Kon hỏi chuyện tiền bán mỳ. Từ chuyện này, giữa Ksor HNin và Nay Kon xảy ra mâu thuẫn. Bực tức vì chuyện chồng dám hỏi tiền bạc, Ksor HNin đã đuổi Nay Kon về nhà Amí Rút (người Gia Rai theo chế độ mẫu hệ, phụ nữ đi “bắt” chồng).

Già làng Oi Hviêng cũng bất lực trong xét xử vụ án.

Đang trong lúc bực bội vì con dâu “ém” tiền của mình chưa vơi, giờ lại xảy ra chuyện con trai bị đuổi về nhà khiến cho “cục giận” càng thêm chất chứa trong lòng Amí Rút. Vậy là Amí Rút bàn tính với gia đình sẽ “trình” sự việc với già làng để đòi công bằng cho mình và cho con. Tuy nhiên, vì hai nhà ở gần nhau nên thông tin này bị “rò rỉ” và lọt đến tai gia đình Ksor HNin. Không thể để chuyện này đến tai già làng, phải “dập” từ trong “trứng nước”, gia đình Ksor HNin bàn kế tấn công trước. Vậy là gia đình Ksor HNin đùng đùng kéo sang nhà Amít Rút bắt bồi thường với lý lẽ: “Nay Kon tự ý bỏ về nhà mẹ đẻ nên phải chịu phạt và phải trả lại của hồi môn”! Làm sao mà Amí Rút chịu cái lý này được vì con dâu Ksor HNin đuổi con trai mình về nên cô ta mới là người sai và phải chịu bồi thường mới đúng. Tranh cãi một thời gian dài nhưng không bên nào chịu cái lý của bên nào, cuối cùng nhà Ksor HNin tự ý ra chuồng dắt 5 con bò của nhà Amí Rút về. Dắt bò về, gia đình Ksor HNin bắt một con làm thịt chiêu đãi cả dòng họ, 4 con còn lại thì để nuôi.

Tức mình, gia đình Amí Rút cũng tổ chức đi dắt lại bò của nhà Ksor HNin nhưng không thành vì bị canh giữ quá chặt. Cũng vì canh giữ bò chặt mà nhà Ksor HNin sơ “hở” đàn dê nên bị nhà Amí Rút bắt 5 con và cũng thịt một con chiêu đãi mọi người. Từ đó hai gia đình phân định rạch ròi “nước sông không phạm nước giếng”, sui gia cũng chấm dứt.

Amí Rát - chị của Amí Rút, cho rằng em mình bị Ksor HTruên bỏ thuốc thư.

Ngày 13-2-2013, gia đình của Ksor HTruên tổ chức tiệc rượu cúng Giàng nên mời gia đình Amí Rút (tức người Gia Rai thì cúng giàng là phải mời tất cả) và nhà Amí Trái (ở cùng làng) đến uống rượu. Tại đây, bà Ksor HTruên rót chén rượu để 3 người cùng uống chung. Amí Trái uống trước, đến Amí Rút và cuối cùng là Ksor HTruên. Khi uống đến đáy chén, thấy còn ít cặn nên Ksor HTruên đổ đi. Mọi người nhìn thấy hành động này liền có phản ứng, nhưng đang trong cuộc vui nên được già làng xuê xoa giải hòa.

2 tháng sau, đùng một cái Amí Rút lên cơn đau bụng dữ dội. Nhớ lại hôm uống rượu, HTruên đã đổ đi nên Amí Rút nghi mình đã bị bỏ thuốc độc. Ngày 12-4, Amí Rút báo với làng để đến nhà bắt bà HTruên bồi thường và mâu thuẫn giữa hai gia đình vốn đã căng giờ lại càng thêm nóng. Do đã đuối lý trước dân làng vì vi phạm “luật mời rượu”, ngày 21-5, gia đình HTruên đành “xuất” gần 2 triệu đồng, tổ chức xe cộ vượt hơn 100km đưa Amí Rút đến nhà “thầy” Oi Vinh (xã Ia Hrú, H. Chư Pưh) để xem bói và chữa bệnh. Tại đây, “thầy” Oi Vinh dùng một ống sắt tròn như cây bút chì dài 15cm đút vào họng Amí Rút để “hút” thuốc độc ra. Sau 4 lần “làm phép”, thấy chất màu vàng nhỏ bằng móng tay mà Amí Rút nôn ra, “thầy” Oi Vinh phán rằng: Amí Rút bị trúng độc của một người đàn ông ở làng xa cách đây 2 tháng. Tuy nhiên, gia đình Amí Rút không tin mà cho rằng nhà HTruên đã nói trước với “thầy” để “thầy” phán không phải do HTruên bỏ thuốc thư.

Ngôi nhà của Amí Rút khóa cửa im ỉm.

Ngày 22-5, già làng tiếp tục tổ chức hòa giải, nhưng gia đình Amí Rút và dân làng cho rằng gia đình HTruên đã “chết lý”, bắt bồi thường 190 triệu đồng, sau đó rút xuống còn 150 triệu đồng. Không chấp nhận “án oan”, ngày 24-5, gia đình Ksor HTruên tiếp tục đưa Amí Rút xuống TP Tuy Hòa (Phú Yên) để khám bệnh. Tại đây, bác sĩ đã siêu âm cho Amí Rút và có kết luận: gan, mật, tụy, lách, thận bình thường, dạ dày có trướng hơi...

Kết luận của bác sĩ theo khoa học rành rành là vậy song vẫn không thể nào thuyết phục được suy nghĩ của những người nhà Amí Rút. Sự việc kéo dài, vượt quá “thẩm quyền” phân xử của già làng, mọi người đành phải cậy nhờ cấp trên. Ngày 5-7, Huyện ủy Krông Pa đã ra Quyết định 1299-QD/HU, lập tổ công tác với đầy đủ thành viên của các phòng, ban liên quan để tổ chức hòa giải và tuyên truyền cho người dân hiểu rằng không có chuyện cầm đồ thuốc độc, thuốc thư. Tuy nhiên, đã qua 8 lần hòa giải, tuyên truyền, vận động mà các bên vẫn chưa chịu đi đến thống nhất. Phía gia đình Amí Rút chấp nhận hòa giải với điều kiện phải được bồi thường 16 triệu đồng tiền chữa bệnh và “bồi thường danh dự”, đồng thời đòi “đập” 1 con bò (hoặc heo) có giá từ 4 triệu đồng trở lên để cả làng cùng ăn uống. Nếu không chấp nhận sẽ kéo cả họ đến đánh gia đình HTruên. Còn phía gia đình HTruên thì chỉ nhận sai khi đổ rượu chứ không chấp nhận việc bỏ thuốc độc, nên đề nghị Amí Rút nhận... lỗi vu khống, hai gia đình sẽ “đốt” chung 1 con bò cho cả làng ăn. Sau nhiều lần “nâng lên, đặt xuống” hai bên vẫn chưa đi đến thống nhất.

Gia Huy